Hoe Parijs is veranderd sinds de eeuwwisseling

2024 Auteur: Cyrus Reynolds | [email protected]. Laatst gewijzigd: 2024-02-08 22:46

Velen zien Parijs als een tijdloze stad die geruststellend vertrouwd of zelfs voorspelbaar blijft. De Eiffeltoren verlicht elke avond de hemel zonder mankeren. De schuine 19e-eeuwse daken die al tientallen jaren gidsen en ansichtkaarten sieren, zijn grotendeels intact gebleven. Onafhankelijke bakkerijen, winkels en markten bloeien nog steeds in het stadscentrum, schijnbaar bestand tegen de druk van globalisering die andere grootstedelijke hoofdsteden onherkenbaar heeft getransformeerd. Als Londen, Peking of Los Angeles onvermoeibaar van gezicht veranderen, houdt Parijs zijn eigen trots intact - of zo luidt de mythe.

Sinds het begin van de 21e eeuw is Parijs in feite ingrijpend veranderd, op manieren die zowel opmerkelijk als subtiel zijn. Ik verhuisde daar in de zomer van 2001, precies aan de vooravond van een nieuwe periode van wereldwijde crisis, angst en ontwrichting.

Tegenwoordig lijkt de hoofdstad nog steeds erg zichzelf en heeft ze waarschijnlijk meer dan veel steden weerstand geboden aan de "homogeniserende" effecten van globalisering. Maar in bepaalde opzichten is het radicaal veranderd. Dit is hoe Parijs het nieuwe millennium heeft omarmd met behoud van veel van zijn trotse tradities - en waarom ik denk dat zijn toekomst er rooskleurig uitziet, ondanks de huidige wereldwijde crisis.

Engels wordt nu veel gesproken

Een van de meestmerkbare veranderingen in de hoofdstad? Een toename van de lokale bevolking die comfortabel Engels spreekt. Toen ik er in 2001 voor het eerst aankwam, was het nog enigszins ongebruikelijk om servers, personeel en andere lokale bevolking tegen te komen die halfvloeiend of vloeiend Engels spraken, tenminste buiten de grote toeristische gebieden. Degenen die dat wel konden, waren vaak terughoudend, misschien uit verlegenheid.

Ik schrijf mijn relatief snelle beheersing van het Frans vaak toe aan dit feit. In Noord-Europese landen zoals Duitsland hebben de lokale bevolking mijn onhandige pogingen tot taalgebruik vaak opgevangen door in het Engels te reageren. Maar mijn vroege jaren in Parijs boden een spoedcursus Frans aan. Hoe ongemakkelijk de dingen ook werden of hoe slecht ik mezelf ook uitdrukte, ik moest een manier vinden om in de Gallische taal te communiceren.

Een meer geglobaliseerde generatie jonge Parijzenaars heeft daar aantoonbaar verandering in gebracht. De komst van YouTube, het streamen van tv-diensten met ondertitelde shows in het Engels en een grotere nadruk op mondelinge expressie in het taalonderwijs lijken allemaal de naald te hebben geduwd. De afgelopen jaren hebben meer lokale bewoners in het Engels op me gereageerd als ik ze in het Frans benader. Ze horen ogenschijnlijk mijn lichte Amerikaanse accent en reageren op hun beurt. Ik krijg vaak het gevoel dat ze enthousiast zijn om hun vaardigheden te laten zien, in plaats van mijn eigen vaardigheden in het Frans in twijfel te trekken.

Statistieken lijken mijn indruk te ondersteunen dat er de laatste jaren meer Engels wordt gesproken. Volgens een Europees onderzoek dat in 2019 is uitgevoerd, spreekt 55 procent van de Fransen Engels (met een wisselende mate van vloeiendheid). Hoewel dat aantal laag blijft in vergelijking met veel andere landen in Europa-Frankrijk25e in de EU op die maatstaf - het is vrijwel zeker een hoger percentage dan aan het begin van het millennium. Of dit een positieve of negatieve ontwikkeling is, is een kwestie van mening.

Alleen voetgangerszones en groene ruimten zijn tot bloei gekomen

Auto's waren nog steeds koning aan het begin van de jaren. Parijs was een lawaaierige, matig vervuilde plaats waar voetgangers het risico liepen om drukke kruispunten over te steken, en fietsen naar het werk was een lachwekkende (en gevaarlijke) gok.

Maar de stad wordt radicaal hervormd voor de 21e eeuw. De burgemeester van Parijs, Anne Hidalgo, heeft snel voetgangerszones, fietspaden en groene gordels aan de stad toegevoegd, inclusief stukken langs de rivier de Seine die voorheen drukke wegen waren. Onlangs onthulde ze een ambitieus project om een uitgestrekte groene gordel rond de Eiffeltoren en Trocadero toe te voegen. Hoewel deze initiatieven controversieel waren, vooral onder sommige autobezitters, hebben ze de stad groener en gezonder gemaakt en de risico's voor wandelaars en fietsers verminderd.

Vegetariërs en veganisten kunnen nu genoeg te eten vinden

Slechts vijf of zes jaar geleden was het voor vegetariërs moeilijk - zelfs bijna onmogelijk - om iets te eten te vinden in traditionele Franse restaurants, behalve omeletten, salades en schotels met rauwe groenten. Pannenkoeken, falafelwinkels en een cluster van 'crunchy-granola'-restaurants uit de jaren 70 waren je enige andere opties. Servers gingen er vaak ten onrechte van uit dat iedereen die naar vegetarische menu-items vroeg, nog steeds vis kon eten (wat in Frankrijk over het algemeen niet als vlees wordt beschouwd). En als jeveganistisch waren, was het nog uitdagender om uit eten te gaan. De meesten in Parijs waren helemaal niet bekend met het concept

Dat is allemaal drastisch veranderd, en met een opmerkelijke snelheid. Je kunt nu tientallen restaurants vinden, van informele kantines tot formele tafels, die zich gedeeltelijk of volledig richten op vegetariërs en veganisten. Het culinaire landschap is verrassend creatief en zelfs restaurants met Michelinsterren zoals L'Arpège hebben verse producten en groenten centraal op hun menu gezet. Hoewel de "vegetarische wending" waarschijnlijk meer te maken heeft met groeiende ecologische zorgen dan met dierenrechten, is één ding zeker: als je geen vlees eet of wilt bezuinigen op dierlijke producten, is het nooit een beter moment geweest om bezoek Parijs.

Cupcake-winkels, ambachtelijke koffiehuizen en ambachtelijke brouwerijen in overvloed

Aan het begin van de 21e eeuw waren pubs en bars met 'authentiek' eten, bier en muziek uit het naburige Verenigd Koninkrijk, Australië of de Verenigde Staten de meest succesvolle export van buiten Frankrijk. Op een paar uitzonderingen na waren de meeste hiervan ronduit verschrikkelijk.

Maar ergens in de jaren 2010 ontstond in Parijs een nieuwe oogst van trendy concepten die van elders werden geïmporteerd. Brouwerijen die ambachtelijk bier maakten, veranderden het nachtelijke landschap (maar bleven op zichzelf Frans). Rechts en links verschenen koffiebars met fatsoenlijke pour-overs en macchiato's van één oorsprong.

Conceptbakkerijen met één specialiteit - van cupcakes tot meringues - waren ineens in de mode. Diners stonden in lange rijen om te eten (of deden tenminste alsof ze aten)pizza's vergezeld van Italiaanse cocktails in een trendy restaurantketen gelanceerd door jonge inwoners uit Italië. En een gastronomisch ontbijt werd een serieuze zaak, in plaats van een excuus om cocktails te drinken tijdens een middelmatige, dure middagbrunch.

Kortom, een nieuwe generatie Parijzenaars maakte het cool om te genieten van alles wat ambachtelijk is, vooral als die dingen niet bijzonder traditioneel waren voor Frankrijk.

De stad wordt toegankelijker

Parijs scoort over het algemeen vrij slecht als het gaat om toegankelijkheid. Smalle trottoirs met steile stoepranden en metalen barrières in de buurt van zebrapaden, ontoegankelijke metrostations met eindeloze trappen en geplaveide straten hebben het historisch moeilijk gemaakt voor mensen met een handicap om door de stad te navigeren.

De lokale en nationale overheden hebben hard gewerkt om dat belabberde staat van dienst om te draaien. In de aanloop naar Parijs waar de Olympische Spelen van 2024 worden gehouden, heeft de stad een ambitieuze koers uitgezet om honderden openbare locaties in de stad toegankelijker te maken, waaronder stadsmusea, parken, pleinen en groene ruimten. De stad geeft miljoenen euro's uit aan nieuwe opritten en andere renovaties. De afgelopen jaren hebben ook de komst van gratis, geautomatiseerde en volledig toegankelijke openbare toiletten plaatsgevonden, evenals een groter aantal bussen en metrostations die zijn uitgerust met hellingen. Ook veel musea en bekende stadsmonumenten werken aan het vergroten van de toegankelijkheid.

Er is natuurlijk nog een lange weg te gaan. Maar het is een bemoedigende trend.

Service is vaak vriendelijker (tenminste in sommige hoeken)

Ik vertel vaak een verhaal over mijn eerste week in Parijs: ik waagde me in een bakkerij, bestelde een "croissant au chocolat" en werd prompt berispt door de eigenaar. "Mais non! C'est un pain au chocolat, madame!" ("Nee, Madame, dat heet een pain au chocolat!") Toen ik mezelf nederig corrigeerde en glimlachte, keek ze afkeurend en gaf me mijn wisselgeld zonder verder iets te zeggen. Ik verliet de bakkerij, een beetje gekrenkt.

Dit is slechts één (subjectieve) anekdote en mag zeker niet worden gebruikt om brede generalisaties te maken over de Parijse cultuur. Desalniettemin heb ik het gevoel dat de service (over het algemeen) vriendelijker is geworden in de hoofdstad sinds ik er voor het eerst ben verhuisd. Dit kan te maken hebben met een aantal cruciale factoren: jongere, meer mondiaal ingestelde generaties van lokale bewoners die steeds meer personeel of bedrijven hebben, en een gezamenlijke inspanning van de kant van lokale toeristenfunctionarissen om een gevoel van warmte en gastvrijheid over te brengen. Hun missie? Om stereotypen over humeurige en nutteloze lokale bevolking te bestrijden.

Wat veel toeristen als 'onbeleefde' service in Frankrijk ervaren, komt natuurlijk vaak neer op culturele verschillen en misverstanden. Maar in mijn ervaring beginnen de lokale inspanningen van de afgelopen jaren om de stad een vriendelijkere plek voor toeristen te maken, vruchten af te werpen.

Sigarettenrook is veel zeldzamer

In 2001 kon je niet naar een restaurant, bar, café of club in Parijs gaan zonder te worden aangesproken door sigarettenrook. Of je nu zelf rookte of niet, je kwam na een avondje stappen thuis met naar nicotine stinkende kleding. Er was weinig gevoel dat dit oneerlijk was voor niet-rokers, of dat passief roken een serieus probleem was.

Dat veranderde snel met een stevig en landelijk rookverbod dat begin 2006 wet werd. Terwijl velen voorspelden dat de lokale bevolking de regels gewoon zou overtreden en dat ze zich niet zouden houden, verraste Frankrijk de wereld door de strikte naleving en handhaving van de nieuwe wet. Parijzenaars volgden zonder veel problemen, afgezien van nieuwe hordes rokers die 's nachts de trottoirs buiten de bars bezetten en in woonwijken regels voor geluidsbeperking oplegden.

Natuurlijk staat het verbod rokers nog steeds toe om op te steken op open of gedeeltelijk afgesloten terrassen, dus in de winter krijg je vaak nog steeds een behoorlijk sterke geur van sigarettenrook wanneer je veel restaurants en bars binnengaat. Plus ca verandering… (Hoe meer dingen veranderen…)

Hondenpoep is minder aanwezig onder de voeten

Nog een onaangenaam 'irritant' milieu dat maar iets minder zeldzaam is geworden dan mannen met baarden met baretten en zwarte coltruien? Hondenpoep. Het op je pad vermijden was een echte kunst aan het begin van de 21e eeuw, waarvoor een haviksoog en behendige voeten nodig waren. Het was vooral verraderlijk op regenachtige dagen, of wanneer dunne ijslagen het net genoeg bedekten om het onzichtbaar te maken. Veel onaangename valpartijen volgden. Om nog maar te zwijgen van het levendige gekibbel tussen hondenbezitters en mede-voetgangers.

In het midden van de jaren 2000 verschenen er strenge nieuwe boetes om eigenaren te ontmoedigen om de uitwerpselen van honden achter te laten om trottoirs en straten te vervuilen. Hoewel het nog steeds niet bijzonder ongebruikelijk is omdeze smerige "pakketten" tegenkomt, is het zeldzamer geworden. Bovendien kunnen boetes voor verwaarloosde hondenbezitters binnenkort oplopen tot 200 euro of meer. Parijs besteedt nu ongeveer 400 miljoen euro per jaar aan het schoonhouden van straten, trottoirs, metro's en andere openbare ruimtes, en werkt er hard aan om het (oneerlijke) imago van een vuile stad om te buigen. Het is niet waarschijnlijk dat onvoorzichtige dierenbezitters de draad kwijtraken.

Vooruitblik: waarom Parijs een mooie toekomst heeft

Nu, in mei 2020, blijft Frankrijk onder strikte lockdown. De COVID-19-pandemie die de wereld overspoelt en een groot deel van de wereld tot stilstand heeft gebracht, betekent potentiële verwoesting voor de stad. Toerisme is een van de belangrijkste economische drijfveren en duizenden banen in de sector zijn verloren gegaan en zullen verloren gaan. Hoewel de beperkingen naar verwachting vanaf half mei zullen worden opgeheven, weet niemand wanneer het internationale toerisme (veel minder binnenlands) veilig zal worden hervat. De toekomst van de stad lijkt onzeker.

Maar zoals zijn dappere motto in het Latijn getuigt - Fluctuat, nec mergitur (gegooid, maar niet gezonken) - heeft Parijs door de eeuwen heen talloze onlusten en opschuddingen doorstaan, van gewelddadige revoluties tot bezettingen in oorlogstijd en verwoestende terroristische aanslagen. Het is over het algemeen elke keer robuuster en creatiever geworden. Met meer gedurfde initiatieven om Parijs opnieuw vorm te geven voor de 21e eeuw, blijft de stad op schema om groener, gezonder en ja, zelfs vriendelijker te worden. Het zal uiteindelijk opnieuw tot bloei komen en zich misschien openstellen voor nog meer dramatische veranderingen in de nasleep van de huidige crisis. En dat is misschien wel iets om naar uit te kijken.