Moet je straatvoedsel in Indonesië proberen voor een budgetdiner

2024 Auteur: Cyrus Reynolds | [email protected]. Laatst gewijzigd: 2024-02-08 23:13

Met Indonesië's lange geschiedenis als een land van specerijen, lijkt het niet meer dan normaal dat het lokale eten - zelfs het goedkope maar vullende spul dat op straat wordt verkocht - lokale ingrediënten en traditionele kookstijlen samensmelt tot een smakelijk, opwindend geheel. De geschiedenis van Indonesië als slagveld en kolonie voor Portugal en Indonesië draait eigenlijk om de specerijen die oorspronkelijk werden verbouwd rond de vele eilanden van het land.

“Een bloedige oorlog werd bijna een half millennium geleden uitgevochten tegen specerijen in de archipel”, legt K. F. Seetoh uit, tv-presentator, oprichter van het Aziatische voedingsbedrijf Makansutra, en belangrijkste exponent van het komende World Street Food Congress dat wordt gehouden in Singapore. "Kun je je voorstellen wat ze aan het doen waren met deze kruiden, met voedsel, waardoor mensen er een moord voor willen doen?"

Geen zorgen, de situatie is enigszins gekalmeerd: bezoekers van Indonesië kunnen nu in alle rust hun favoriete straatvoedsel eten. Als je in een stad als Jakarta of Yogyakarta bent, is de kans groot dat je niet ver hoeft te lopen om een van de straatvoedselsoorten te vinden die op de volgende pagina's worden vermeld. Veel van deze voedingsmiddelen zijn populair in heel Indonesië, met een paar lokale favorieten voor de goede orde.

Kerak Telor - Jakarta's "officiële" straatsnack

De 230 miljoen mensen van Indonesië zijn verdeeld over meer dan 300 etnische groepen; de etnische groep Betawi claimt Jakarta als hun eigendom. De Betawi-cultuur is verantwoordelijk voor een groot deel van de straatvoedselscene in Jakarta, inclusief nasi uduk en Betawi-varianten op soto en gado-gado.

Kerak telor (Bahasa voor "eierkorst") is het kenmerkende Betawi-straatvoedsel: een kleefrijstfrittata gekookt op houtskool door rondtrekkende verkopers. De verkoper doet een kleine portie kleefrijst in een pan en voegt daar gefrituurde sjalotten, garnalen, geraspte kokosnoot, peper en zout aan toe. Het hele ensemble wordt vervolgens gemengd met eenden- of kippenei en vervolgens warm geserveerd op papier. De buitenkant is knapperig gekookt, wat de naam verklaart.

Kip of eendenei? Het hangt af van je smaak; het eendenei draagt bij aan een rijkere, vettere smaak en mondgevoel, hoewel kerak telor gemaakt met eendenei iets meer kost. Het gerecht vertoont een voorbijgaande gelijkenis met een omelet, maar de toevoeging van de plakkerige rijst, sjalotten, garnalen en kokosnoot (om nog maar te zwijgen van de Indonesische kruiden) onderscheidt het volledig van zijn neutrale, niet-krokante westerse neef.

Kerak telor is niet zo alomtegenwoordig als zijn mede-straatvoedsel: "We verkopen het liever alleen op bepaalde plekken die iconisch zijn voor Jakarta, zoals Monas, Old Town en Setu Babakan", legt Bang Toing uit, een Betawi-kerak telor verkoper gevestigd in Jakarta. "Ik weet niet precies waarom, maar zo doen we het."

Nasi Uduk - Een Indonesische versie van kokosrijst

Deze kokosnoot-geïnfuseerde rijst vertoont een voorbijgaande gelijkenis met de nasi lemak die je in Maleisië zult vinden, maar de Betawi hebben de nasi uduk uniek gemaakt. Bij het koken van nasi uduk vervangt Betawi kokosmelk door water en voegt citroengras, kruidnagel en andere kruiden toe. Dit resulteert in een romigere, meer hartige rijst die bijzonder goed samengaat met tempeh, nasi ayam of ansjovis.

Soto Tangkar - Een bescheiden soep met een koninklijke oorsprong

"Soto" is de verzamelnaam die wordt gebruikt voor soep in Indonesische stijl, en komt in een groot aantal regionale variaties. Soto tangkar is een Betawi-versie van Soto: runderribben en borst gestoofd in kokosmelk, knoflook, chili, kaarsnoot en andere kruiden. De Betawi serveren graag soto tangkar naast saté daging sapi (rundersaté): gasten gebruiken de soto tangkar als pittige dipsaus voor de rosbiefspiesjes.

Soto's nobele wortels logenstraft zijn huidige reputatie: de Maleisische foodblog Fried Chillies legt uit dat de naam soto zijn oorsprong heeft in het Maleisische woord ratu ("koninklijk"), dezelfde wortel voor het Maleisische woord voor "paleis", kraton (ke-ratu-an, verbasterd tot kraton, zie Yogyakarta Kraton).

Zoals Fried Chillies het zegt, werd een koning ziek en vroeg om een herstellende soep. De soep was pittiger gemaakt dan normaal ten voordele van de zieke smaakpapillen van de koning. Het resulterende gerecht heette suap ratu ('aan de koning gevoerd'); de naam werd uiteindelijk in de loop van de tijd beschadigd tot soto.

Gado-gado - Salade gaat de straat op

Vegetariërs kunnenopgelucht ademhalen: ze kunnen nog steeds genieten van Indonesisch streetfood door de salade die bekend staat als gado-gado te bestellen. De naam verta alt zich letterlijk naar "mix-mix"; het gerecht is tenslotte een mengsel van geblancheerde en verse groenten, tofu en tempeh, badend in een saus op basis van pinda's. Het gerecht kan worden gegarneerd met hardgekookte plakjes ei en gebakken uien, en geserveerd met een bijgerecht van kripik (gefrituurde, zetmeelrijke crackers).

In tegenstelling tot de meeste andere Indonesische straatvoedselproducten, is gado-gado gemakkelijk overgestoken naar restaurants en hotels in de hele regio; de salade is een vaste waarde in de hawker-centra van Singapore en enkele van de chiquere eetgelegenheden in Indonesië.

Ketoprak - Een straatsnack die de plek raakt

Een ander (meestal) vleesvrij straatvoedsel, ketoprak lijkt op gado-gado door het gebruik van pindasaus als dressing. Het verschil zit hem in het gebruik van rijstnoedels door ketoprak en lontong, een vorm van samengeperste rijst. Taugé, chili, knoflook, tofu, sjalotten en kripik maken het geheel compleet, met enkele kraampjes die hardgekookte eieren en plakjes komkommer toevoegen.

Volgens de voedseloverlevering is ketoprak ontstaan als een traditioneel gerecht in Cirebon, West-Java. Tegenwoordig wordt ketoprak beschouwd als een hoofdbestanddeel van Betawi/inheems Jakarta, hoewel je dit straatvoedsel ook in Yogyakarta zult vinden. Bij het bestellen van ketoprak kun je aangeven hoe pittig je je portie wilt hebben; de verkopers hebben de neiging om elke portie afzonderlijk te bereiden.

Nasi Gila - Go Nuts Over Jakarta's "Crazy Rice"

"Gila"betekent "gek" in het Indonesisch, dus "nasi gila" verta alt naar "gekke rijst"; de naam verwijst naar de mengelmoes van worst, kip, gehaktballen en lamsvlees, rijkelijk over witte rijst verdeeld en gegarneerd met een handvol kripik.

Bezoekers van het deftige Menteng-district van Jakarta (de thuisbasis van president Obama toen hij nog in Indonesië woonde) kunnen in het donker langskomen om aan een plastic tafel en stoel te gaan zitten en zich in de spullen te nestelen, weggespoeld met de botol (koud thee gebotteld als een frisdrank).

Nasi Gila is slechts een van de vele rijstbereidingen voor straatvoedsel in Jakarta; de arbeiders van de hoofdstad smullen van gebakken rijst (nasi goreng) gerechten met beschrijvende namen. De Jakarta Globe rapporteert over een paar lokale varianten, waaronder "nasi goreng ganja - zo genoemd vanwege de vermeende verslavende kwaliteit" en de "mawud nasi goreng verkocht door verkopers op Jalan Haji Lebar in Meruya, West-Jakarta… Mawud is een toneelstuk over de woord maut, wat dodelijk of het uur van de dood betekent."

Bakso - Gehaktballensoep Geschikt voor een president

De Indonesiërs hielden van president Obama toen hij hun land bezocht, en hij hield meteen van hen - of hij hield tenminste van hun eten. Obama bedankte zijn Indonesische gastheren voor een goed diner en riep uit: "Terima kasih untuk bakso… semuanya enak!" (Bedankt voor de bakso… het is allemaal heerlijk!)

Bakso is een grote speler in de Indonesische straatvoedselscene: een heerlijke, stevige en goedkope eiwitbron geserveerd vanuit handkarren. De gehaktballen variëren in grootte van golfb altot gigantische tennisballen (de laatste worden toepasselijk bakso bola tenis genoemd - de gehaktballen hebben hardgekookte eieren in het midden).

Deze veerkrachtige ballen van mysterieus vlees worden gemengd met noedels en een stevige bouillon en vervolgens gegarneerd met gebakken sjalotten, hardgekookt ei en paksoi. Rijkere regionale varianten voegen wontons toe, de Chinese dumplings bekend als siomay (siu mai) en tofu.

Om het gerecht extra pit te geven, eten gasten over het algemeen bakso met een kant van sambal of Indonesische chilipasta.

Nasi Manado - Rijst met vijf alarmen voor de chili-liefhebbende eter

Als je eten gewoon niet kunt waarderen tenzij het voor vijftig procent uit habanero-pepers bestaat, dan voel je je meteen thuis in de Oost-Indonesische stad Manado: de lokale etnische Minahasa-groep eet alles met pepers. En we bedoelen alles - de Minahasa dopen zelfs hun bananen in chilipasta!

Wat niet wil zeggen dat de Manado-keuken draait om het starten van vijf-alarmvuren in je mond; Minahasa-koks houden ervan hun gerechten op smaak te brengen met geurige kruiden zoals basilicum, citroengras en kaffir-limoenblad.

De voedingsmiddelen op deze afbeelding dragen alle onmiskenbare tekenen van de hitte en geur van Manado-voedsel. Een berg witte rijst (nasi) zit in het midden; linksboven is er cakalang rica-rica ("cakalang" is gestreepte tonijn, een hoofdbestanddeel van vlees in Manado aan de kust; "rica-rica" verwijst naar een rode chili die de Minahasa graag roerbakken met hun proteïne). Gedeeltelijk over de cakalang linksonder, zie je een groot stuk bakwan jagung (maïsbeignets).

Afronding van het bord zijn rica rodo (een groentegerecht van roergebakken maïs, aubergine, chili en belinjobladeren) en een spies van varkenssaté.

Pisang Roa - Een vreemde combinatie van bananen en chili

Bananen in chilipasta? Alleen de chili-gekke Minahasa van de Indonesische provincie Noord-Sulawesi kan een straatvoedsel bedenken dat zo onwaarschijnlijk, maar tegelijkertijd zo lekker is!

In Manado kun je bij de meeste straatkraampjes in de stad pisang roa halen om te snacken. "Pisang" verwijst naar de zetmeelrijke bananen die hun weg vinden naar veel Zuidoost-Aziatische snacks en desserts; "roa" verwijst naar de gerookte vis die de Minahasa roerbakken met chili, knoflook en tomaten tot een specerij genaamd sambal roa.

Een portie pisang roa bevat een of twee nieuw gebakken bananen en een ondiepe kom gevuld met sambal roa; je hoort bij elke hap de banaan in de sambal te dopen.

De Minahasa zijn dol op hun sambal en hebben een repertoire van chilipasta's ontwikkeld die in bijna elk gerecht dat ze maken past. Andere beroemde sambal uit de omgeving zijn sambal dabu-dabu (een sambal gemaakt van verse chili, sjalotten en tomaten) en sambal rica-rica (een chiligerecht gemaakt van verse rode pepers geroerbakt met vis of ander vlees).

Ayam Goreng - Dit is niet de gebakken kip van de kolonel

Verwacht geen KFC-achtige ervaring als je ayam goreng (Indonesische gebakken kip) op straat of in een Padang-restaurant in heel Indonesië bestelt. Om te beginnen gebruiken Indonesiërsscharrelkippen, dus de stukken zijn meestal kleiner maar dichter dan de kippen die je in de meeste Amerikaanse fastfoodrestaurants aantreft.

Indonesische gebraden kip wordt ook heel anders gekookt. In plaats van gefrituurd te worden in vaten met olie, wordt ayam goreng gestoofd in een bouillon van kruiden in een proces dat ungkep wordt genoemd; de vloeistof laat verdampen boven een laag vuur, waardoor een geurig gekruid vleesgerecht achterblijft dat vervolgens wordt gebakken voor het opdienen.

De koninklijke stad Yogyakarta claimt de meest smaakvolle gebakken kip in Indonesië te serveren; "Ayam goreng Yogya is zo iconisch", zegt een bron tegen foodblogger Robyn Eckhardt, "dat 'Yogya and Suharti [een populair ayam goreng-restaurant in Jogjakarta] net Amerika en Kentucky Fried Chicken is.'"

Ga door naar 11 van 12 hieronder. >

Bakmi - Een Chinese noedelschotel geliefd bij Indonesiërs

Nergens is de Chinese invloed op het straatvoedsel in Jakarta zo tastbaar als in de bakmi-kraampjes in het Glodok-district van Jakarta (de onofficiële Chinatown van de stad).

De eenvoudige bakmi-noedel werd voor het eerst geïntroduceerd door Chinese immigranten uit Hokkien. In de loop der jaren hebben Indonesiërs een voorliefde ontwikkeld voor een bijna oneindige verscheidenheid aan op bakmi gebaseerde gerechten, van een eenvoudige bakmi ayam met bouillon, gehakt kippenvlees en wonton; to bakmi goreng, een gebakken noedelbereiding met kipfilet, broccoli, kool en champignons.

Bakmi-kenners dringen aan op verende, al dente bakmi-noedels, geserveerd met altijd onmisbare bijgerechten zoals gebakken sjalot en sambal.

Ga door naar 12 van de 12 hieronder. >

Saté Ayam - Kipspiesjes Indonesisch-stijl

Je vindt overal in Zuidoost-Azië stukken vlees geroosterd op bamboespiesjes, maar de Indonesische saté (elders in de regio gespeld als saté) is iets anders.

Het zou de pindasaus kunnen zijn: Indonesiërs gebruiken garnalenpasta in de mix, waardoor het geheel een indrukwekkende umami-kick krijgt die je niet krijgt met pinda's alleen. In Madura - waar de beste saté ayam (kipsaté) vandaan komt - gebruiken de lokale bevolking in plaats daarvan een pasta op basis van vis, waardoor de smaak van de resulterende saus subtiel verandert.

Als je avontuurlijk bent, probeer dan andere varianten op saté - als je het spul op straat koopt, zul je saté tegenkomen die is gemaakt van geit, tofu, nier, darm, lever en blokjes gecoaguleerd kippenbloed.