De cultuur van Odisha, India verkennen via een koninklijke gastgezin

2024 Auteur: Cyrus Reynolds | [email protected]. Laatst gewijzigd: 2024-02-08 22:45

"Dit was het adellijke hof", legde mijn gastheer Raja Braj Keshari Deb, het huidige hoofd van de koninklijke familie Aul in Odisha, uit terwijl hij me de verweerde overblijfselen van zijn 400 jaar oude Killa Aul-paleis liet zien. Naast waar we stonden op een platform met uitzicht op de nu vrijgekomen tuin was de verhoogde voormalige troonzaal. De sobere buitenkant deed niet vermoeden dat het het hoogtepunt van het paleis was: een versleten maar adembenemend Meenakari-fresco in Rajasthani-stijl, met pauwenmotieven ingelegd met stukken van Belgisch gekleurd glas. Mijn verbeelding ontbrandde, ik stelde me vroegere koningen voor die daar zaten terwijl ze belangrijke staatszaken voorzaten of met hun families genoten van livemuziek en dansshows.

Het paleis was oorspronkelijk een eenvoudig lemen fort op het land dat de Mughals aan Raja Telanga Ramachandra Deba schonken om zijn koninkrijk te vestigen in 1590. Hij was de oudste zoon van de laatste onafhankelijke hindoe-koning van het huidige Odisha, Telanga Mukunda Deba van de Zuid-Indiase Chalukya-dynastie. De koning regeerde vanuit Barabati Fort in Cuttack tot hij in 1568 werd gedood tijdens een turbulente periode van politieke instabiliteit, verraad en Afghaanse invasie. Omstandigheden dwongen devrouw en zonen van de koning om te vluchten, en pas toen de Mughals het overnamen, werd de oudste zoon van de koning erkend als een legitieme heerser.

Sindsdien is Killa Aul de thuisbasis geweest van 19 generaties heersers, hoewel het koningshuis hun officiële bevoegdheden verloor nadat India in 1947 bevrijd werd van de Britten. Net als andere koninklijke families in India waren de koninklijke families van Odisha gedwongen om fuseren hun koninkrijken, bekend als "prinselijke staten", met de nieuw gevormde Unie van India. Uiteindelijk ontbond de Indiase regering hun titels en compensatiebetalingen (de "privy portemonnee"), waardoor ze voor zichzelf moesten zorgen als gewone mensen, zij het met koninklijke afkomst.

Om een inkomen te genereren en hun erfenis te behouden, heeft een groeiend aantal leden van het koningshuis het concept van erfgoed-homestays aangenomen dat populair is in Rajasthan, en stellen ze geleidelijk hun verblijfplaatsen open voor gasten. De koninklijke gastgezinnen in Odisha bevinden zich in regionale gebieden waar de toeristische infrastructuur grotendeels ontbreekt.

De homestays maken deze ongebruikelijke gebieden niet alleen toegankelijk voor reizigers die weg willen van de drukte, ze bieden ook unieke kansen om meeslepende en betekenisvolle culturele ervaringen te hebben. Weelderig en ongerept, de eigenschappen zijn dat niet. Hun rauwheid maakt echter deel uit van de aantrekkingskracht. Het zijn als levende musea die vensters naar het verleden bieden. Elke woning heeft zijn eigen charme en biedt iets anders en onderscheidends. Om nog maar te zwijgen, de beste onbetaalbare persoonlijke interactie met fascinerende koninklijke gastheren!

Mijn rondreis door Killa Aul ging via een pad door de jungle, langs afbrokkelende paleisruïnes naar het voormalige koninklijke damesverblijf met trappen die naar een middeleeuwse zwemvijver leidden. Verspreid over het 33 hectare grote landgoed waren zeldzame planten (waaronder kewda, gebruikt als een essence voor parfum en smaakstof biryani), meer dan 20 soorten fruitbomen, aromatische nag champa-bloemen (populair in wierook), grog-producerende palmbomen, een voorouderlijke kruidentuin, oude stallen en familietempels.

De koninklijke residentie en het gastenverblijf zijn weggestopt achter een opzettelijk verwarrend doolhof van poorten en binnenplaatsen die zijn ontworpen om indringers buiten te houden. Ik ontdekte dat ik eigenlijk bij de zij-ingang was aangekomen. De grote hoofdingang van het paleis kijkt uit op de rivier de Kharasrota, waar bezoekers per boot terugkwamen in zijn hoogtijdagen.

Inderdaad, het is de ligging aan de rivier die bijzonder speciaal is en waar je bij zonsondergang moet zijn. We dronken cocktails rond een vuur, terwijl het kenmerkende gerecht van de homestay - gigantische gerookte garnalen vers uit de rivier - voor het avondeten tussen de vlammen werd gekookt. Daar worden 24 lokale gerechten bij toerbeurt geserveerd. Mijn uitgebreide lunch omvatte zoetzure tomatenchutney, viskofta, jackfruit-curry, gefrituurde pompoenbloem en chenna-poda (geroosterd gekarameliseerd kaasdessert). Toen de gastvrouw hoorde dat ik pakhala (een iconisch en geliefd Odia-gerecht gemaakt van rijst, wrongel en kruiden) nog moest proberen, haalde ze het keukenpersoneel bedachtzaam over om het voor me op te zwepen, terwijl de deskundige gastheer me leerde over de eigenaardigheden van Indiase politiek bij een biertje.

Een aantal memorabelekrokodillen en vogels spotten tijdens een bootsafari door Bhitarkanika National Park, een traditionele dansvoorstelling door lokale dorpsmeisjes en kajakken naar een eiland in de rivier maakten mijn verblijf perfect af. De boeddhistische plaatsen van Odisha liggen ook op slechts een uur rijden.

Vervolgens bracht een rit van drie uur landinwaarts me naar Kila Dalijoda, het voormalige recreatiepaleis van Raja Jyoti Prasad Singh Deo, die behoorde tot de Panchakote Raj-dynastie van heersers uit het naburige West-Bengalen. Wat doe je als je een koning bent maar de Britten je ervan weerhouden te jagen op het land dat ze controleren? Je koopt je eigen bos en bouwt een nagebootst Brits herenhuis dat indrukwekkender is dan dat van hen! Zo ontstond in 1931 Kila Dalijoda, genoemd naar het Dalijoda-bosgebied. Volgens mijn gastheren (de achterkleinzoon van de koning Debjit Singh Deo en zijn vrouw Namrata) maakten hedonistische Holi-festivaljachtfeesten met dansende meisjes uit Varanasi deel uit van het plezier.

Het leven in het pand kan tegenwoordig niet meer anders zijn. De gastheren hebben het gered van verlating en krakers, en leven daar een benijdenswaardige harmonieuze, zelfvoorzienende levensstijl terwijl het moeizame restauratiewerk doorgaat. Desalniettemin is de ouderwetse glorie van het landhuis grotendeels hersteld, met opvallende gebogen gekleurde glazen ramen die het licht opvangen. Wat helaas niet kan worden vervangen, is het bos (veel ervan is verloren gegaan na de indiaanoverheid heeft overgenomen). Het viel me op hoe eenzaam het verheven bruine laterietstenen pand verscheen tegen het grimmige landelijke landschap. Het bleek een ideale uitvalsbasis te zijn om de omgeving te verkennen.

In tegenstelling tot de ontspannen sfeer bij Killa Aul, is Kila Dalijoda vooral geschikt voor actieve gezinnen, met genoeg te doen voor minstens een week. De gemengde interesses van de gastheren in biologische landbouw, dieren in het wild, schilderen, koken, hindoeïstische mythologie en het welzijn van de lokale stamgemeenschap betekenen dat er voor elk wat wils is.

Een vroege bostocht van 6 uur 's ochtends bracht me naar een afgelegen dorp, volledig afgesneden van de bewoonde wereld en bewoond door de inheemse Sabar-stam. Dichter bij de homestay hebben leden van de Munda-stam openluchtbiersalons opgezet, waar ze hun krachtig gebrouwen traditioneel handia-rijstbier verkopen om in hun onderhoud te voorzien in plaats van te jagen. Tijdens mijn bezoek ontmoette ik een bekende tribale kunstenaar, bezocht ik een bejaardentehuis voor koeien, verwonderde ik me over de zijderupsen bij de homestay en leerde over exclusieve familierecepten die niet verkrijgbaar zijn in restaurants.

Gajlaxmi Palace, de ultieme bestemming voor natuurliefhebbers, was mijn volgende stop. Het is misschien wel de enige plek in India waar het mogelijk is om te midden van beschermd reservaatbos te verblijven in het huis van afstammelingen van roy alty's. Slechts 10 minuten van de snelweg bij Dhenkanal, werd de drassige onverharde weg omzoomd met dichte vegetatie en kwam uiteindelijk uit op een verhoogde open plek waar het witte "fantoom" paleis (toepasselijk gelabeld door de gastheren)stond voor me op.

Deze koninklijke residentie uit de jaren 30 werd gebouwd door de grootvader van de gastheer, Raj Kumar Srishesh Pratap Singh Deo, de derde zoon van de voormalige koning van Dhenkanal. Zijn interesses omvatten schrijven, films maken en magie. Het pand dankt zijn naam aan de jaarlijkse Gajlaxmi Puja die is gewijd aan de godin Laxmi en die prominent wordt gevierd in Dhenkanal. Er zijn ook wilde olifanten in het omliggende bos. In de zomer komen ze de mangobomen in de tuin van de gastheren plunderen. (Ik begrijp waarom. Het hoogtepunt van mijn lunch was een verrukkelijk zoet en pittig mangogerecht, gemaakt met de eerste oogst van het seizoen). Veel andere soorten vogels en dieren kunnen worden gespot terwijl u aan het meer zit, op korte loopafstand.

Het betoverende bergpanorama van het pand wordt gedomineerd door Megha (Cloud) Hill, die aan de achterzijde majestueus oprijst. Het is moeilijk te geloven dat de heuvel eind jaren negentig onvruchtbaar was, totdat de vader van de gastheer (een jager die natuurbeschermer werd) de dorpelingen ervan overtuigde om iemand te betrappen die daar bomen kapt. Gastheer J. P. Singh Deo leidt gasten op een inzichtelijke ochtendwandeling van twee uur door de jungle naar een stamgehucht. Wat ik echter niet snel zal vergeten, is de geconserveerde huid van een woest uitziende mensetende tijger, tentoongesteld met scherpe tanden bloot in een antieke kast in de woonkamer van de gastgezin. De tijger werd op verzoek van de Odisha-regering neergeschoten door de vader van de gastheer, nadat deze 83 levens had geëist.

Mijn eindbestemming was Dhenkanal Palace, de thuisbasis van deDhenkanal koninklijke familie, aan de voet van Odisha's Garhjat Hills. Het paleis werd eind 19e eeuw gebouwd op de plaats van een fort waar meer dan 100 jaar geleden een langdurige strijd met binnenvallende Marathas plaatsvond. De geschiedenis van de familie gaat echter veel verder terug, tot 1529, toen Hari Singh Vidyadhar, een bevelhebber van het leger van de koning van Odisha, de plaatselijke Dhenkanal-chef versloeg en de heerschappij over de regio vestigde. Het huidige hoofd van de koninklijke familie van Dhenkanal, Brigadier Raja Kamakhya Prasad Singh Deo AVSM, diende in het Indiase leger en ook als minister van Defensie van India. Een man met een goed humeur, hij beweert de Henpecked Husbands Association of India te hebben opgericht, bestaande uit leden van de familie van zijn vrouw.

Hoewel het paleis onmiskenbaar vorstelijk is zonder te formeel te zijn, is het moeilijk om je bij aankomst niet een beetje overweldigd te voelen. De entree, met zijn twee monumentale poorten, is op zijn zachtst gezegd imposant. Een sierlijke dubbele deur komt uit op een binnenplaats met een trap die naar de receptie van het paleis leidt. Kleurrijke leeuwenstandbeelden bewaken de deur en erboven staat een koepelvormig paviljoen waar muzikanten speelden voor vooraanstaande bezoekers. Nadat ik de trap naar boven had gevolgd, bevond ik me in de zitkamer, verrassend voorgezeten door een opgezette berg van een immense rouge olifantenkop. Blijkbaar heeft de olifant negen mensen gedood voordat hij in 1929 door de koning werd neergeschoten.

Mijn sympathieke gastheren, de zacht gesproken kroonprins Rajkumar Yuvaraj Amar Jyoti Singh Deo en zijn levendige vrouwMeenal, stelde me snel op mijn gemak. Terwijl de gastheer me een rondleiding gaf, vertelde hij het erfgoed van de koninklijke familie met boeiende anekdotes en verhalen uit het verleden. Aangeboren structuren, zoals de durbar (publiek) zaal versierd met foto's van vorige koningen, zijn goed bewaard gebleven brandpunten.

Verschillende belangrijke voorwerpen, zoals nog steeds functionele oorlogswapens, worden tentoongesteld. De paleisbibliotheek, gevuld met zeldzame boeken en manuscripten, is ook open voor gasten. Andere buitengewone maar minder voor de hand liggende facetten zijn de familietempel met een eeuwenoude godheid en een oude stenen mandap (platform voor religieuze rituelen) met houtsnijwerk dat het universum, de schepping en het leven weerspiegelt. Ze zeggen dat steen in Odisha spreekt en dat is waar.

De artistieke gastvrouw is grotendeels verantwoordelijk voor het huidige uiterlijk van het paleis. Ze heeft het de afgelopen 27 jaar geleidelijk getransformeerd, te beginnen met slechts een paar kamers voor gasten. Ik bewonderde haar vermogen om chique looks te creëren door familiestukken te combineren met een levendig decor. Daar houdt haar talent echter niet op. Ze heeft ook haar eigen kledinglijn, te koop in de cadeauwinkel van de homestay, die eigentijdse ontwerpen promoot die gemaakt zijn van traditionele Odia-weefsels.

Gajalaxmi en Dhenkanal paleizen zijn uitstekende uitvalsbasissen voor excursies. In het dorp Sadeibereni beoefenen ambachtslieden het oude ambacht van dhokra, een techniek voor het gieten van metaal met behulp van de verloren was-methode. Traditionele ikat-sari's worden geweven in de dorpen Nuapatna en Maniabandha. In Joranda leeft een ongewone sekte van heilige mannen die tot de Mahima-cultus behoren een celibaat en voortdurend in beweging, slapendweinig en niet eten na zonsondergang.

Mijn avontuur eindigde daar, maar het koninklijke erfgoedpad van Odisha niet. Verder naar het zuiden, op een eiland in het Chilika-meer (de grootste brakwaterlagune van Azië), ligt het Parikud-paleis, gebouwd door Raja Bhagirath Manasingh in 1798. In het uiterste noorden van Odisha vertelt het prachtig gerestaureerde Belgadia-paleis van Mayurbhanj het verhaal van de lang heersende Bhanj-dynastie en heeft een artist-in-residence programma. Nilagiri Palace, in de wijk Balasore, verwelkomt ook gasten. Het is ongeveer een uur landinwaarts vanaf Chandipur Beach, waar het tij twee keer per dag kilometers ver weg is.